Ámmátlaš kultuvrralaš gelbbolašvuohta dahká luohttámuša vejolažžan sápmelaš mánáid ja nuoraid erenoamážit gáibideaddji doarjaga bálvalusain

Abstrakti

Artihkal vuođđuduvvá mu Oulu universitehta Giellagasinstituhtas dahkan pro gradui, mas dutken sápmelaš mánáid,
nuoraid ja sin bearrašiid psykososiálalaš doarjaga dárbbu
sosiála- já dearvvasvuođafuolahusa sihke bajásgeassinsuorggi
ámmátolbmuid geahččanguovllus. Mun čielggadin, mo Suoma
dáláš bálvalanvuogádat vástida sápmelaš álbmoga mánáid ja
nuoraid erenoamážit gáibideaddji doarjaga dárbui ja makkár
bálvalusaide livččii dárbu. Mun dutken, mo ámmátolbmuid
kultuvrralaš gelbbolašvuohta váikkuha sápmelaš áššehasa
dovdámii ja láidehussii bálvalusbálgá mielde sihke dasa, mii
mearkkašumiid das lea luhtolaš áššehasgaskavuođa
hápmašuvvamii. Lassin mun čielggadin bargiid ámmátlaš
dárbbuid, mat laktásit skuvlejupmái ja sin barggus
geavahuvvon materiálaide. Dutkamuša materiála hábmii
sosiála- já dearvvasvuođafuolahusa sihke bajásgeassinsuorggi
ámmátolbmuide čujuhuvvon elektrovnnalaš jearahallan. Danin
go dutkamuš gieđahallá eamiálbmoga, mun lean oahppan
eamiálbmotdutkamuša etihka ja válddán dan vuhtii iežan
dutkamušas. Ehtalašvuohta eamiálbmotdutkamušas gokčá
earret eará servoša mielde váldima, gudnejahttima ja
iešmearridanvuoigatvuođa sihke dieđu máhcaheami servošii.
Dutkamuša bohtosiin čielgá, ahte sápmelaš mánáid ja nuoraid
sihke sin bearrašiid psykososiálalaš doarjaga bálvalusain
luohttámuš ja ámmátolbmo kultuvrralaš gelbbolašvuohta
badjánit mearkkašahtti rollii duođalaččat ovttaveardásaš ja
lihkostuvvan áššehasgaskavuođas. Dutkamuša bohtosat bidjet
árbevirolaš áddejumi dásseárvosaš ja ovttaveardásaš
bálvalusain gažaldatvuložin. Bohtosat bidjet maid
suokkardallat, leago almmolaš áddejupmi dásseárvvu
ollašuvvamis valida, go buohkaide fállojuvvo seammalágan
psykososiálalaš doarjja vuođđo- já gáibideaddji dási bálvalusain
áššehasa gielas dahje kultuvrras beroškeahttá.